Y syniad wrth wraidd Adolygu Cymheiriaid Agored yw cyflwyno tryloywder ac atebolrwydd i'r modelau adolygu gan gymheiriaid sydd wedi bod yn gaeedig yn draddodiadol. Gall Adolygu Cymheiriaid Agored fod ar lawer o ffurfiau gwahanol, ond yr elfennau sylfaenol yw:
Manteision | Anfanteision |
Mae gwrthdaro buddiannau yn amlwg ar unwaith i awduron a darllenwyr | Efallai na fydd adolygwyr mor feirniadol neu drylwyr oherwydd bydd pawb yn gallu gweld eu sylwadau |
Gall darllenwyr weld sut cafodd y gwaith ei wella drwy adolygu cymheiriaid drwy ddarllen sylwadau'r adolygwyr ac ymatebion yr awduron | Efallai bydd ymchwilwyr gyrfa gynnar yn ofni dialedd os byddant yn adolygu ymchwilydd mwy sefydledig/dylanwadol yn feirniadol |
Mae adolygwyr yn fwy atebol am eu sylwadau | Bydd rhai ymchwilwyr yn gwrthod gwahoddiadau i adolygu'n agored oherwydd nad ydynt yn fodlon i'w sylwadau neu'u hunaniaethau fod ar gael yn gyhoeddus |
Mae darllenwyr ac awduron yr allbwn ymchwil yn gallu gweld adolygiadau rhagfarnllyd neu anghywir | |
Gellir defnyddio adolygiadau agored fel deunydd hyfforddi ar gyfer y genhedlaeth nesaf o adolygwyr cymheiriaid - sy'n hanfodol er mwyn i adolygu cymheiriaid o safon uchel barhau | |
Gall cyfathrebu uniongyrchol rhwng awduron ac adolygwyr leihau dryswch neu gamddealltwriaethau ac arwain at ddiwygiadau mwy cadarnhaol a chyflymach | |
Gall adolygwyr ennill credydau a chydnabyddiaeth am eu cyfraniadau at y broses adolygu cymheiriaid. Os bydd adolygiadau ar gael ac yn derbyn DOIs, gellir eu hychwanegu at broffiliau ORCID a CVs |
Fodd bynnag, ceir Manteision ac Anfanteision o ran adolygu cymheiriaid caeedig traddodiadol hefyd:
Gall adolygwyr fod yn agored ac yn blwmp ac yn blaen yn eu hadolygiadau |
Gall adolygwyr fod yn anghwrtais ac yn negyddol yn eu sylwadau ar allbwn, oherwydd na fydd yr awduron yn eu hadnabod |
Gall adolygu cymheiriaid mewn modd dwbl-ddall leihau tuedd yr adolygwr |
Gallai adolygwyr fod yn rhagfarnllyd |
Gall ymchwilwyr gyrfa gynnar roi sylwadau’n ddienw ar waith ymchwilwyr mwy sefydledig heb ofni dialedd |
Gallai adolygwyr ohirio'r cyhoeddi yn bwrpasol os bydd y gwaith sy'n cael ei adolygu’n achub y blaen ar eu gwaith nhw |
Gallai adolygwyr gael eu dylanwadu gan statws yr awdur yn y gymuned |